ससे पालन (Rabbit Farming) कसे करावे यासंबंधी माहिती

ससे पालन (Rabbit Farming) कसे करावे यासंबंधी माहिती

ससे पालन (Rabbit Farming)– ससा हा एक शाकाहारी आणि सुंदर प्राणी आहे, जो बहुतेक लोकांना घरी ठेवायला आवडतो. हे एक पाळीव प्राणी आहे, जे लोक बाजारातून विकत घेतात आणि घरात ठेवतात. बरेच लोक ससे पाळण्याचा व्यवसाय करतात आणि त्यांना चांगला नफाही मिळतो.

आजच्या काळात ससा पालन हा एक फायदेशीर व्यवसाय बनला आहे, त्यामुळे शेतकऱ्यांचे हितही अधिक दिसून येत आहे. काही शेतकरी ससे पाळून वर्षाला 10 ते 12 लाखांची कमाईही करत आहेत. यातील भरघोस नफा पाहता सुशिक्षित तरुणही या व्यवसायात हात घालत आहेत.

ससा हा शुद्ध शाकाहारी प्राणी आहे, त्यामुळे लोकांना त्याचे मांसही आवडते. सध्या शहरे आणि खेड्यांमध्ये मांसाचा मुख्य स्त्रोत म्हणजे देशी कोंबडा, ब्रॉयलर कोंबडा, बकरी आणि मासे. त्यामुळे त्याच्या व्यवसायात फारशी स्पर्धा नाही. येथे तुम्ही ससा पालन कसे करावे हे शिकाल. Rabbit Farming Business Plan in India [कमाई आणि खर्च] बद्दल माहिती दिली जात आहे.

ससाचे मांस  (Rabbit Meat)

ससाच्या मांसामध्ये प्रथिने आणि कोलेस्ट्रॉलचे प्रमाण जास्त असते आणि चरबीचे प्रमाण खूपच कमी असते. त्याचे मांस अतिशय पौष्टिक आणि चवदार असते. त्याचे मांस लोक मोठ्या आवडीने खातात. याचे मांस हृदयरोग्यांसाठी अतिशय उपयुक्त आहे. रॅबिट लेदर देखील खूप उपयुक्त आहे, ज्याचा वापर हातमोजे, जॅकेट, डिझायनर टोपी आणि पर्स बनवण्यासाठी केला जातो. मऊ चामड्यामुळे, त्याच्या त्वचेपासून बनवलेल्या उत्पादनांची मागणी बाजारात कायम आहे, त्यामुळे त्याच्या व्यवसायात कोणतेही नुकसान होण्याची शक्यता नाही.

ससा पालनासाठी आवश्यक हवामान (Rabbit Farming Required Climate)

ससा हा नाजूक प्राणी आहे. त्यामुळे ससे फक्त तिथेच पाळले जातात जिथे त्याच्यासाठी योग्य हवामान असेल किंवा योग्य तापमान तयार करता येईल. साधारणपणे 35 ते 40 अंश तापमान ससा पाळण्यासाठी असावे. यापेक्षा जास्त तापमान सहन करणे कठीण आहे. अंगोरा जातीचे ससे थंड प्रदेशात पाळले जातात आणि येथे ते 25 अंश तापमानापर्यंत जगू शकतात. या जातीचे ससे लोकरीचे उत्पादन देतात, ज्याला बाजारात चांगला भाव मिळतो.

ससे कसे वाढवायचे (Rabbit Farming Business Plan in India)

ससा वाढवण्यासाठी योग्य जागा, आहार याबरोबरच अनेक खबरदारी घ्यावी लागते. जे असे आहे :-

ससाच्या जाती (Rabbit Breeds)

ससा पाळण्याच्या मुख्य जाती पुढीलप्रमाणे आहेत:- व्हाईट जायंट, सोव्हिएट चिनचिला, अंगोरा, ब्लॅक ब्राऊन, ग्रे जायंट, न्यूझीलंड व्हाइट आणि डच इ. तुम्ही तुमच्या इच्छेनुसार सशाच्या जातीचे पालन करू शकता.

ससा शेती गृहनिर्माण (Rabbit Farming Housing)

अशी घरे अधिक उष्ण हवामान असलेल्या भागात बांधावी लागतात. ज्यामध्ये खूप कमी सूर्यप्रकाश आणि सतत वारा असतो. ज्या ठिकाणी खूप थंडी आहे, अशा ठिकाणी घर बांधा, जिथे प्रकाश येत राहील.

ससा शेतीसाठी मजला (Rabbit Farming Flooring)

ज्या ठिकाणी सशाचे घर बांधले जाते, तेथे 3-4 इंच उंच भुसा टाकून फरशी तयार केली जाते आणि ससा कोंबड्यांसारखा उघडा सोडला जातो. या प्राण्यांना सहज फिरता यावे म्हणून पुरणपोळी बनवण्याची सवय असल्यामुळे ते भुसा खोदत राहतात. अशा प्रकारे कमी जागेतही ससा पालन करता येते. पण त्यांचा स्वभाव भांडणाचा आहे, ज्यामुळे ते एकमेकांना इजा करू शकतात. या प्रकरणात, आपण त्यांना वाढवण्यासाठी पिंजरा वापरू शकता.

पिंजरा (Cage)

जर तुम्ही व्यावसायिकरित्या ससे पाळत असाल तर पिंजरा वापरावा. पिंजऱ्यात ससा पालन स्वच्छ पद्धतीने करता येते. त्यासाठी 3X4 मीटर आकाराचा 14 गेज पिंजरा बांधावा. या आकाराच्या पिंजऱ्याच्या जाळीत सशाचा पाय अडकत नाही. याशिवाय, तुम्हाला हवे असल्यास, तुम्ही 2X1 मीटर आकाराचा 12 गेजचा पिंजराही बनवू शकता. त्याच लहान पिलांसाठी वेगवेगळ्या आकाराचे पिंजरे बनवा.

ससा साठी अन्न (Rabbit Food)

हा शाकाहारी प्राणी असल्याने तो धान्य, भुसा किंवा गोळ्यांच्या स्वरूपात आहार घेतो. जन्मानंतर 15 दिवसांनी पिल्ले चिरडून मुलांना द्यावी लागतात. हिरव्या चाऱ्याच्या स्वरूपात, ससाला राई गवत, ओट्स आणि बरसीम दिले जाऊ शकतात. सशाला दिलेले धान्य अगदी चांगले असले पाहिजे, ते अजिबात बुरशीचे नसावे, कारण धान्यामध्ये जी बुरशी असते, त्यातील अफलाटॉक्सिन मीठ हे विष असते, ज्यामुळे सशांमध्ये साथीचा रोग पसरू शकतो, आणि तुमचे आर्थिक नुकसान होऊ शकते.

ससा प्रजनन (Rabbit Breeding)

नर व मादी ससे ६ महिन्यांनी प्रजननासाठी तयार होतात. या दरम्यान, नर ससा मादी सशाच्या पिंजऱ्यात ठेवण्याची विशेष काळजी घ्या. वर्षातून चार वेळा मुले त्यांच्याकडून घेतली जाऊ शकतात. मादी ससा प्रजननाच्या 30 दिवसांनंतरच बाळांना जन्म देते, ती एका वेळी सुमारे 6 ते 8 मुलांना जन्म देऊ शकते.

ससा शेती मध्ये खबरदारी (Rabbit Farming Precautions)

• ससे पाळताना तुम्हाला काही विशेष खबरदारी घ्यावी लागेल, तुम्हाला शेतीच्या खबरदारीशी संबंधित विशेष माहिती येथे दिली जात आहे:-
• ससा पालन व्यवसायात स्वच्छतेकडे विशेष लक्ष द्यावे लागते. हे देखील आवश्यक आहे जेणेकरून सशांना रोगांपासून दूर ठेवता येईल.
• सशांसाठी वेळोवेळी पाणी आणि अन्नाची व्यवस्था करावी लागते आणि त्यांच्या अन्नाशी संबंधित विशेष गोष्टींकडेही विशेष लक्ष दिले पाहिजे.
• जर ससा आजारी पडला असेल तर त्याच्या आजारानुसार त्याला ताबडतोब औषध द्यावे.
• ज्या भांड्यात सशांना अन्न दिले जाते ते भांडे नियमितपणे स्वच्छ करावे लागते.
• उन्हाळी हंगामात सशाकडे अधिक लक्ष द्यावे लागते, कारण उन्हाळ्यात शेतातील तापमान ३८ अंशांपेक्षा जास्त होते, त्यामुळे तापमानाचा समतोल राखणे आवश्यक असते.
• आपल्या सशांना आवश्यकतेनुसार लसीकरण करून घ्या.

ससा शेती नोंदणी (Rabbit Farming Registration)

ससा पालनामध्ये शेतीसाठी नोंदणी करणे अत्यंत आवश्यक आहे. तुम्ही तुमच्या शेताची नोंदणी भागीदारी किंवा स्वामित्वाखाली करू शकता. यासोबतच वार्षिक आयकर जमा करून फॉर्म सुरळीतपणे चालवता येतो. तुमच्याकडे फॉर्मचे चालू खाते आणि पॅन कार्ड असणे आवश्यक आहे.

ससा पालन खर्च (Rabbit Farming Cost)

ससापालनात, तुम्हाला 100 सशांसाठी 2,50,000 लाख रुपये खर्च करावे लागतात. याशिवाय ससे ठेवण्यासाठी 10/4 पिंजरे आवश्यक आहेत, तसेच सशांना खाण्यासाठी वाट्या आणि पाणी देण्यासाठी निप्पलची आवश्यकता आहे.

ससा शेतीतून कमाई (Rabbit Farming Earning)

ससा पालनातून मोठे पैसे कमवण्यासाठी ससा पालन मोठ्या प्रमाणावर करा. यासाठी तुम्ही 20 नर आणि 100 मादी सशांसह व्यवसाय सुरू करता. मादी ससा एका वेळी 6 ते 8 पिलांना जन्म देते आणि एका वर्षात चार मुलांना जन्म देते. अशा प्रकारे तुम्ही एकावेळी 600 ते 700 मुलांची विक्री करू शकता. त्यातील खर्च काढून टाकल्यास 2 ते 2.5 लाखांपर्यंत बचत होईल. त्याच वर्षी, तुम्हाला 8 ते 10 लाख रुपयांचा निव्वळ नफा मिळेल.

ससा पालन व्यवसायाचे विपणन (Rabbit Farming Business Marketing) 

ससा पालनातून व्यवसायांना अनेक फायदे मिळतात. यामध्ये ज्या लोकांना ससे पाळायचे आहेत, अशा लोकांना फायदा होतो. कारण शेतीत विविध जातींचे ससे आढळतात. त्यामुळे ससा वाढवणाऱ्या व्यक्तीकडे अनेक पर्याय असतात. अशा प्रकारे, आपण आपल्या शेतात जातीच्या ससा ठेवून चांगला नफा मिळवू शकता. याशिवाय, इतर फायदे देखील आहेत, जे खालीलप्रमाणे आहेत:

• ससाचे मांस वैद्यकीय हेतूंसाठी मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते, ज्यामुळे आपण इच्छित असल्यास आपण आपला ससा या भागात विकू शकता.
• बरेच व्यापारी सशाची फर वापरतात, तुम्ही अशा व्यापाऱ्यांना शेतीपासून ससे विकू शकता.
• सरकार ‘सरकारी कृषी उद्योग’मधील संशोधनासाठी ससेही विकू शकते.